Δευτέρα 23 Μαΐου 2016

Ημέρα μνήμης γενοκτονίας Ποντίων 22.05.2016

Ο Σύλλογος Μικρασιατών Ερμούπολης Σύρου συμμετείχε στην ημέρα  μνήμης της γενοκτονίας Ποντίων και κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο Μικρασιατικής Μνήμης στον Ξηρόκαμπο.
Το στεφάνι κατέθεσε ένας μικρός μικρασιάτης 4ης γενιάς.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο κ.Μάνος Τελώνης που είναι και μέλος του συλλόγου μας.
Ο λόγος είναι ο εξής:
Ευχαριστούμε τον κ.  Τελώνη και την κ.Πανταζίδου για την παραχώρησή του.

Η 19η Μαΐου ανακηρύχτηκε ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού, με ομόφωνο ψήφισμα της Βουλής των Ελλήνων στις 24 Φεβρουαρίου 1994. Την ημέρα αυτή σε ολόκληρη την Ελλάδα γίνονται επιμνημόσυνες δεήσεις για τα θύματα της γενοκτονίας και οργανώνονται εκδηλώσεις μνήμης. Στην πρωτεύουσα οι εύζωνες της προεδρικής φρουράς φορούν την ποντιακή ενδυμασία και στη συμπρωτεύουσα πραγματοποιούνται πορείες προς το τουρκικό προξενείο, όπου θυροκολλούνται ψηφίσματα διαμαρτίας. Η θλιβερή επέτειος τιμάται επίσης σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις, στην Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία.

    Κι αν αυτά συμβαίνουν στην Ελλάδα και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και του Ειρηνικού Ωκεανού, στην άλλη πλευρά του Αιγαίου η 19η Μαΐου θεωρείται η ιδρυτική πράξη της πολιτικής σταδιοδρομίας του εθνάρχη των Τούρκων Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Ο εορτασμός επιβάλλει σημαιοστολισμούς και εκδηλώσεις προσωπολατρίας τόσο στην Τουρκία, όσο και στο Ψευδοκράτος.

    Η ιστορία όμως είναι μια και … είναι βουτηγμένη στο αίμα. Την 19η Μαΐου του 1919 ο Κεμάλ αποβιβάζεται στην Σαμψούντα και θέτει σε εφαρμογή το τρίτο και τελευταίο στάδιο της εξόντωσης των Ελλήνων. Το σχέδιο είναι  πέραν πάσης αμφιβολίας οργανωμένο από τους Νεότουρκους στη βάση του συνθήματός τους «η Τουρκία στους Τούρκους» και αποβλέπει στην ολοκληρωτική εκκαθάριση της Ανατολής από τους χριστιανικούς πληθυσμούς. Η μέθοδος είναι αυτή που αργότερα υιοθετήθηκε και εξελίχθηκε από τη Ναζιστική Γερμανία, μέσα από τη σύμπραξη Γερμανών και Τούρκων κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, επισφραγιζόμενη με την ανάληψη καθηκόντων ανώτατου στρατιωτικού διοικητή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το Γερμανό Στρατηγό Όθωνα Λίμαν φον Σάντερς. Το αποτέλεσμα είναι οι 353 χιλιάδες και πλέον νεκροί.

     Τη στιγμή που εκτοξεύονταν εξ οικείων τα βέλη, αφού οι υποτιθέμενοι σύμμαχοί μας, οι Δυνάμεις της Αντάντ, έμεναν σιωπηλοί παρατηρητές και οι ομόθρησκοί μας, Ρώσοι, εφοδίαζαν με όπλα τους Τούρκους, για την εξυπηρέτηση των οικονομικών συμφερόντων τους στην περιοχή, την ίδια στιγμή ο Κεμάλ για την ολοκλήρωση του σχεδίου του με συνοπτικές διαδικασίες συνεργαζόταν με τις συμμορίες ατάκτων, τους τσέτες, και τον αρχηγό τους Τοπάλ Οσμάν, τον γνωστό και ως η "ύαινα του Πόντου". Έχω την αίσθηση ότι η κατάταξη των Ποντίων στα «αμελέ ταμπουρού», τα τάγματα εργασίας, και ο «λευκός θάνατος», δηλαδή η υποχρεωτική στρατολόγησή τους στις εξαντλητικές  πορείες στα βάθη της Ανατολής, που πολύ εύστοχα χαρακτήρισε ο καθηγητής Πολυχρόνης Ενεπεκίδης, ως «Άουσβιτς εν ροή», θα στοιχειώνουν πάντοτε το ανθρώπινο γένος.

    Γύρω όμως από το ποντιακό ζήτημα παρατηρήθηκε μια σειρά σφαλμάτων. Από την επαύριο κιόλας της πυρπόλησης της Σμύρνης η εκδήλωση σεβασμού προς το πρόσωπο του Κεμάλ υπήρξε η κορυφαία συμβολική πράξη των ελληνικών κυβερνήσεων στο πλαίσιο της προσπάθειας ομαλοποίησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Όσο μέγα σφάλμα ήταν η πρόταση του Ελευθέριου Βενιζέλου προς τη Σουηδική Ακαδημία για την απονομή του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης του 1932 στον Κεμάλ, η αγορά το 1938 με έξοδα του ελληνικού δημοσίου του υποτιθέμενου σπιτιού που γεννήθηκε ο Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη και η δωρεά του στο τουρκικό κράτος, η μετονομασία την ίδια χρονιά από τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά της Οδού Αποστόλου Παύλου της Θεσσαλονίκης σε Οδό Κεμάλ Ατατούρκ ονομασία που κατείχε έως και το 1955 η κατάθεση στεφάνων στο Μαυσωλείο Ατατούρκ στην Άγκυρα από Έλληνες Πρωθυπουργούς ή Υπουργούς Εξωτερικών, άλλο τόσο μέγα σφάλμα ήταν η αμφισβήτηση της γενοκτονίας των Ποντίων από τον Υπουργό Παιδείας τον περασμένο Νοέμβρη.

    Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελούν τις δύο μεγάλες εθνικές πληγές, που με τέτοιες τοποθετήσεις αιμορραγούν και πάλι. Στη «Διεθνή Σύμβαση για την Πρόληψη και Καταστολή του Εγκλήματος της Γενοκτονίας», που εγκρίθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 1948, δίδεται ο ορισμός της «γενοκτονίας» με αναφορά σε φόνο των μελών μιας ομάδας, σε σωματική ή διανοητική βλάβη, σε υποβολή της ομάδας σε δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης, σε παρεμπόδιση των γεννήσεων και σε αναγκαστική μεταφορά παιδιών από μια ομάδα σε άλλη, ενώ τονίζεται η σαφής πρόθεση των πράξεων αυτών εκ μέρους του θύτη. Αλήθεια, τί από αυτά δεν συνέβη στην περίπτωση των Ποντίων;

     Τρεις παράμετροι του εγκλήματος καθιστούν το ποντιακό ολοκαύτωμα ένα από τα τραγικότερα φαινόμενα στην παγκόσμια ιστορία. Μια παράμετρος είναι η «γενοκτονία» του ποντιακού πολιτισμού. Η Γενοκτονία των Ποντίων στοιχειοθετεί και έγκλημα απέναντι σε έναν πολιτισμό με πανανθρώπινη εμβέλεια. Αρκεί να αναφερθεί ότι η ίδρυση της Τραπεζούντας λαμβάνει χώρα το 761 π.Χ., 8 δηλαδή χρόνια νωρίτερα από την ίδρυση της Ρώμης, και ότι από το 1204, όποτε και η Βασιλεύουσα υπέκυψε στους Σταυροφόρους και για πάνω από δύο χιλιετίες, η Αυτοκρατορία των Κομνηνών συνέχισε τη μακραίωνη παράδοση του Βυζαντίου, αναδεικνύοντας σπουδαίες μορφές της επιστήμης και της διανόησης.

    Δεύτερη παράμετρος είναι ότι ο αφανισμός των Ελλήνων του Πόντου κρύβει ένα τραγικό μυστικό: την τύχη χιλιάδων ορφανών παιδιών. Τα περισσότερα υιοθετήθηκαν από  Τούρκους χωρίς ποτέ να μάθουν την πραγματική τους ταυτότητα, κάποια όμως, είτε μέσα από σκόρπιες αναμνήσεις, είτε μέσα από τη χρήση λέξεων της υπέροχης ποντιακής διαλέκτου, «ξέθαψαν» την αλήθεια, όπως συνέβη στην περίπτωση της Ελένης που μετονομάστηκε σε Ταμάμα, σύμφωνα με το ομώνυμο βιβλίο του Γιώργου Ανδρεάδη, και στην περίπτωση της «γιαγιάς των Ποντίων», Ευθυμίας Βαρυτιμίδου, εμβληματικής μορφής του ποντιακού ελληνισμού, που ονομάζεται επίσης «Ελληνίδα Άννα Φρανκ», καθώς κατάφερε ως εκ θαύματος να επιζήσει από τις πορείες θανάτου, να βρεθεί στην Αμερική όπου παντρεύτηκε τον Αβραάμ Χάλο και να καταγράψει με τη βοήθεια της κόρης της τη φρικτή εμπειρία της στο βιβλίο με τίτλο: «ούτε το όνομά μου», πυροδοτώντας μια μεγάλη δημόσια συζήτηση για τη γενοκτονία. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την εκδοχή του δημοσιογράφου Χραντ Ντικ η υιοθετημένη κόρη του Μουσταφά Κεμάλ, Σαμπιχά Γκιοκτσέν, ήταν Αρμένισσα, που ορφάνεψε στη γενοκτονία! Ο δημοσιογράφος δολοφονήθηκε για την αποκάλυψη αυτή το 2007 από Τούρκο εθνικιστή, αλλά οι φωνές, που υποστηρίζουν ότι πίσω από τη δολοφονία βρίσκονταν αξιωματούχοι ασφαλείας, συνεχώς πληθαίνουν.  
  
     Τρίτη παράμετρος είναι η σκληρή προσφυγιά. Χιλιάδες Έλληνες εγκατέλειψαν με τη βία την πατρίδα τους ή αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν με την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1923. Πρέπει όμως να μη χωράει περιγραφή πώς είναι να αποχαιρετάς για πάντα τον τόπο σου, να αφήνεις τους καρπούς στα δέντρα, το τραπέζι στρωμένο, τα κρεβάτια τακτοποιημένα και τα πορτρέτα των προγόνων σου στους τοίχους. Την έχει ζήσει, λοιπόν, ο Έλληνας την προσφυγιά και ξέρει τι σημαίνει. Γι αυτό και δίνει απ' το υστέρημά του για να βοηθήσει τους Σύριους πρόσφυγες στην Ειδομένη. Δεν είναι τυχαίο ότι σύσσωμα τα Ποντιακά Σωματεία συνέδραμαν με θέρμη την προσπάθεια για συγκέντρωση ειδών πρώτης ανάγκης. Η προσφυγιά είναι περασμένη στο ελληνικό γονίδιο, γιατί είναι βιωματική. Δεν μπορεί να την αντιληφθεί ο Ευρωπαίος που δεν την έχει γνωρίσει. Έτσι όταν ο Ευρωπαίος ύψωνε φράχτες στα σύνορα, ο Έλληνας υπερασπιζόταν αξίες πανανθρώπινες, όταν ο Ευρωπαίος έβαζε τρικλοποδιά σε Σύριο πρόσφυγα, που κρατούσε στα χέρια το μωρό παιδί του, ο Έλληνας έπεφτε στα νερά για να τον σώσει.

     Κλείνοντας θέλω να επισημάνω μόνο ένα πράγμα που έχει τη μεγαλύτερη σημασία: τα ποντιακά χείλη δεν είπαν τη λέξη «εκδίκηση» κι ο ποντιακός νους δεν οραματίστηκε νέο πόλεμο με την Τουρκία. Ο Χαράλαμπος Αποστολίδης, Αναπληρωτής Πρόεδρος στο Παγκόσμιο Συμβούλιο του Ποντιακού Ελληνισμού, δήλωσε πρόσφατα το εξής: «θέλουμε μόνο τη συγνώμη, να πουν ότι αυτό που έκανα ήταν έγκλημα, ήταν γενοκτονία. Τέτοιες ήταν οι συνθήκες, και ζητάμε συγνώμη. Οι λαοί έτσι συμφιλιώνονται και βαδίζουν μπροστά. Τίποτε άλλο, ούτε τα σπίτια μας πίσω, ούτε αποζημιώσεις όπως λένε μερικοί, αυτό … και σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα».

     Στη δήλωση θα προσέθετα ότι οι Πόντιοι ζητούν από τον εαυτό τους αυτή τη φορά να μη ξεχάσουν, κατά την ποντιακή διάλεκτο, κι όχι γλώσσα, η γλώσσα είναι μια κι είναι ελληνική, «να μην ανασπάλουν», να πραγματοποιήσουν ένα ταξίδι στα εδάφη που μεγάλωσαν οι πρόγονοί τους κι ένα προσκύνημα στην Παναγιά Σουμελά στην Τραπεζούντα.  

    Σε Εκείνη ας ευχηθούμε κι εμείς για την ανάπαυση της ψυχής των θυμάτων.

ΑΙΩΝΊΑ ΤΟΥΣ Η ΜΝΉΜΗ.