Σάββατο 29 Ιουνίου 2013

Ο λόγος του πρόεδρου του Συλλόγου κ.Νίκου Λειβαδάρα κατά την εκδήλωση για τα αποκαλυπτήρια του μνημείου της Μικράς Ασίας στο πάρκο του Ξηροκάμπου στην Ερμούπολη Σύρου και την αναβίωση του εθίμου του αφανού στις 23 Ιουνίου 2013. 1922 Η προσφυγιά γυρεύει τους δικούς της Κι απ’ το σταθμό αναζητούνται αγνοούμενοι…………. 2013 Η προσφυγιά πια δεν αναζητάει τους δικούς της…. Ησύχασε στις αγκαλιές του Παραδείσου….. Μαζί μ’ αυτούς και οι δικοί μας πρόσφυγες, αυτοί που έφτασαν στο νησί μας. Η προσφυγιά πια δεν αναζητάει τους δικούς της…. Τους αντάμωσε στα ήρεμα λιβάδια του Παραδείσου. Όμως αυτές οι ψυχές δεν θέλουν να ξεχάσουν. Δε θέλουν να ξεχαστούν. Που είμαστε λοιπόν εμείς όλα αυτά τα χρόνια; Τι κάναμε εμείς όλα αυτά τα χρόνια για να μην ξεχαστούν; Εφησυχασμός και καλοπέραση. Δικαιολογίες χιλιάδες ….. Ανούσιες δικαιολογίες. Κάλιο αργά παρά ποτέ θα μου πεις. Κάλιο αργά…. Εφησυχασμός….. Ήρθε η ώρα λοιπόν, η αργοπορημένη ώρα, να κάνουμε κάτι κι εμείς. Να κάνουμε κάτι για να μην ξεχαστούν αυτοί οι πρόγονοι Μικρασιάτες. Να κάνουμε το αυτονόητο, το ελάχιστο που θα ’πρεπε να είχαμε κάνει. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Μικρασιατών Ερμούπολης Σύρου, αποφάσισε ομόφωνα, τα χρήματα από τις εισφορές των μελών του να μη διατεθούν οπουδήποτε αλλού παρά μόνο για την ανέγερση μνημείου Μικρασιατικής Μνήμης και να στηθεί στο φυσικό του χώρο. Στο φυσικό του χώρο, που δεν ήταν άλλος από την περιοχή του Ξηροκάμπου, του Συνοικισμού. Του προσφυγικού συνοικισμού όπως όλοι ξέρουμε, που στέγασε τη μεγαλύτερη μάζα των προσφύγων που έφτασε στο νησί μας. Σεπτέμβρης 1922. Φτάνουν στο νησί της Σύρας 7.800 πρόσφυγες. Κάποιοι απ’ αυτούς θα βρουν τους δικούς τους σε άλλα μέρη της Ελλάδας και οι υπόλοιποι θα μοιραστούν και στα άλλα Κυκλαδονήσια. Ανάμεσα στους πρόσφυγες που φτάνουν στη μητέρα πατρίδα υπάρχουν πολλοί αστοί, κυρίως από τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη (πάνω από το 50% του προσφυγικού πληθυσμού). Έχουν ένα υψηλό επίπεδο παιδείας, γνωρίζουν ξένες γλώσσες, έχουν κοσμοπολίτικο πνεύμα, κατέχουν τους κανόνες του εμπορικού ανταγωνισμού. Οι πρόσφυγες αγροτικής προέλευσης είναι πολύ πιο έμπειροι και ανοιχτοί σε νέου τύπου μεθόδους καλλιέργειας που ως τότε ήταν άγνωστοι στην Ελλάδα. Συμβάλλουν στην αγροτική μεταρρύθμιση, δίνοντας ιδιαίτερη ώθηση σε ορισμένους κλάδους, όπως η αμπελουργία, η σηροτροφία, η ροδοκαλλιέργεια, η καπνοκαλλιέργεια, η ελαιοκομία, η καλλιέργεια των λαχανικών και την εντυπωσιακή αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Άνθρωποι δραστήριοι, ευφυείς και ικανοί, οι πρόσφυγες έδωσαν νέα πνοή σε σημαντικούς τομείς της εθνικής οικονομίας, στο εμπόριο, στη βιοτεχνία, στη βιομηχανία στις αγροτικές καλλιέργειες. Άτομα φιλελεύθερων αντιλήψεων και πολιτιστικών αξιών, οι πρόσφυγες του 1922 ανέδειξαν πλήθος σημαντικών προσωπικοτήτων σε όλους τους τομείς της πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας, της οικονομίας, της δημοσιογραφίας, του αθλητισμού και πρωτοστάτησαν στην εδραίωση του συνεταιριστικού και του εργατικού κινήματος. Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες διατήρησαν στενό δεσμό με την Ορθοδοξία και με τη βοήθεια των συλλόγων τους κράτησαν ζωντανή τη λαϊκή παράδοση. Οι παράγκες και τα προσφυγικά σπίτια, μερικά από τα οποία διασώζονται ακόμα και σήμερα , ανάμεσα στους όγκους του τσιμέντου, διακρινόταν για την πάστρα και τη νοικοκυροσύνη τους, τα ζωηρά τους χρώματα και τις ανθοστόλιστες με βασιλικούς, βιγκόνιες, γαριφαλιές και γιασεμιά αυλές και προσόψεις των σπιτιών τους. Στην αυλή και στο δρόμο αναπτύσσεται η κοινωνικότητα της γειτονιάς, μια καινοτομία που εισήγαγαν στον ελλαδικό χώρο οι πρόσφυγες, και το βράδυ, μετά τον κάματο της σκληρής βιοπάλης, η ζωή κυλούσε ανάμεσα στο κουσελάκι, στο ούζο, τους σμυρναίικους μεζέδες, το χορό και το τραγούδι. Από τους 7.800 πρόσφυγες που πέρασαν απ’ το νησί μας, στην Ερμούπολη θα παραμείνουν 2.800. Οι πρόσφυγες αυτοί που έφτασαν εδώ θα βρουν ανθρωπιά και συμπαράσταση, σε τέτοιο βαθμό, που ίσως να ήταν ένα από τα λίγα μέρη του ελλαδικού χώρου που τους αντιμετώπισαν μ’ αυτόν τον τρόπο. Ο Άριστος (Περίδης) στην εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος» της Αθήνας στις 25 Ιουνίου 1923, πολύ κοντά στη Μικρασιατική καταστροφή, μόλις εννιά μήνες μετά γράφει: «Εάν επρόκειτο να απονεμηθεί βραβείο φιλοξενίας και φιλανθρωπίας εις μιαν από τας πόλεις της Ελλάδος, αι οποίαι ήπλωσαν τους βραχίονας για να αγκαλιάσουν τους δυστυχισμένους πρόσφυγας, δικαιωματικώς το βραβείο αυτό έπρεπε να το πάρει το φιλόξενο νησί του Αιγαίου, η αυροφίλητη Σύρος. Μόνο όσοι ευρέθησαν στο νησί αυτό τις πρώτες μέρες της Μικρασιατικής τραγωδίας είναι σε θέση να βεβαιώσουν τί έκαμαν οι κάτοικοί του για τα θύματα μιας μοιραίας συμφοράς, μιας θεϊκής κατάρας. Εκείνο το οποίο είδαν τα μάτια μας στην προβλήτα του Τελωνείου, είναι αδύνατον να περιγραφεί. Συγκινητικότερο θέαμα δεν παρουσίασε ίσως καμιά ελληνική πόλη τη στιγμή της αποβιβάσεως όλων των συντριμμάτων της μικρασιατικής δυστυχίας. Χιλιάδες Συριανοί και Συριανές, άλλοι με ψωμιά στα χέρια, άλλοι με κουτιά λουκούμια, άλλοι με σταμνάκια νερό, στρατός ολόκληρος- από όλα τα άκρα του νησιού εξεστράτευσε για να ανακουφίσει τους δυστυχισμένους.- Το ένα κατόπιν του άλλου κατέπλεαν τα φορτηγά και ένα-ένα απεβίβαζε το φορτίο της δυστυχίας και του πόνου. Μια επιτροπή γίνεται προχείρως από τους Ευαγγ. Σάμιο, Αρ. Τσιροπινά, Επ. Παπαδάμ, Π. Αλαβάνο, Π. Κουλούρη, Ι. Βαρδάκα, Μουμτζή, Μούγια, το λιμενάρχη κ. Μουτσούλα και άλλους και αναλαμβάνει αμέσως τα πρώτα καθήκοντά της. Σε τρεις μέρες το φιλόξενο νησί μας πλημμυρίζει από γριές, μωρά και γέρους 6.000 περίπου πρόσφυγες. Καθ’ ένας απ’ αυτούς τους δυστυχείς εκτός της δυστυχίας του, δεν φέρει μαζί του ούτε ένα κουρέλι για να σκεπάσει την αθλιότητά του. - Πού θα χωρέσει όλη αυτή η κακομοιριά; - Κανένας δεν το φαντάζεται. Μόνο τα μέλη της επιτροπής, ένας κι ένας βοηθούμενα από όλους τους κατοίκους του νησιού, τρέχουν τρία μερόνυχτα άγρυπνα, νηστικά, για να μας πουν μετά τρεις μέρες, ότι κανένας πρόσφυγας δεν κοιμάται στο δρόμο. Όλοι σκεπασμένοι και στεγασμένοι όχι κακήν κακώς.- Η πρώτη εβδομάς, η πρόχειρος εβδομάς, της εγκαταστάσεως των προσφύγων στη Σύρο, ίσως μπορεί να παραβληθεί με ότι έκαμαν αι Αθήναι και ο Πειραιάς ύστερα από ένα εξάμηνο αν πάρωμε τις αναλογίες των πληθυσμών. Η κατόπιν όμως περίθαλψη των τυχερών προσφύγων της Σύρου δεν παραβάλλεται με την περίθαλψη καμιάς Ελληνικής πόλεως. Και καταλήγει: Δεν ξέρουμε εμείς οι πρόσφυγες τι μας επιφυλάσσει ακόμα η μοίρα, αλλ’ αν πρόκειται να αφήσουμε μια μέρα το φιλόξενο νησί, θα τα’ αφήσομε με τον ίδιο πόνο, που αφήσαμε την ωραία μας Σμύρνη και Τα σπιτάκια μας». Έτσι συμπαραστάθηκαν οι Συριανοί στους πρόσφυγες Μικρασιάτες. 1925. Ιδρύεται Σωματείο με την επωνυμία «Ένωσις Προσφύγων Νομού Αϊδινίου και ο «Μικρασιατικός Σύλλογος Κυκλάδων». 1927. Οι δύο αυτοί Σύλλογοι συγχωνεύονται στην «Παμπροσφυγική Ένωση Κυκλάδων». Όπως είναι φυσικό ασχολούνται με την αποκατάσταση των προσφύγων. 1932 Το έργο της Ένωσης έχει ολοκληρωθεί. Οι πρόσφυγες πλέον έχουν στεγαστεί. Ο Ξηρόκαμπος έχει πλέον στεγάσει τη μεγάλη μάζα των προσφύγων στη Σύρο. Η δράση του ατονεί. 2009 Έφτασε λοιπόν η ώρα το Σεπτέμβρη του 2009, να παρθεί η απόφαση να οργανωθούμε, να μοιραστούμε, να κάνουμε πράξη αυτό που τόσα χρόνια ο καθένας μας σκέπτονταν και δεν τολμούσε. Μπήκε το θεμέλιο λιθάρι για τη δημιουργία του Συλλόγου «Μικρασιατών Ερμούπολης Σύρου». Το καταστατικό έτοιμο, κατατέθηκε στο Πρωτοδικείο Σύρου, και μετά από αλλεπάλληλες αναβολές, τρεις αναβολές στη σειρά, λόγω απεργιών, το Δεκέμβρη του 2010, το καταστατικό του Συλλόγου εγκρίθηκε και έτοιμοι πλέον φτάσαμε στις 20 του Φλεβάρη του 2011 να κάνουμε τις πρώτες αρχαιρεσίες και ο Σύλλογός μας να πάρει σάρκα και οστά. Στα δύο αυτά χρόνια ο Σύλλογος είχε μια έντονη παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα του νησιού μας. Σήμερα όμως είναι μια ξεχωριστή μέρα για μας. Ένας από τους δυο μεγαλύτερους στόχους έχει επιτευχθεί. Το Μνημείο Μικρασιατικής μνήμης στήθηκε. Και όταν ακόμη εμείς θα έχουμε φύγει, θα θυμίζει θα παραδειγματίζει και θα διδάσκει. Το μνημείο αυτό μαζί με το θεμέλιο λίθο του κρύβει κι ένα μυστικό. Κρύβει έναν πολύτιμο θησαυρό. Στα θεμέλιά του κρύβει το πιο γλυκό και πολύτιμο για μας θησαυρό. Χώμα! ναι Χώμα! από τις αλησμόνητες πατρίδες της Μικρασίας. Φιλοτεχνήθηκε στην Τήνο από το γλύπτη Θεόδωρο Βιδάλη και το επίγραμμα είναι από την ποιητική συλλογή «ΜΙΚΡΑΣΙΑ» του Ηλία Λαζάρογλου που έφτασε δώδεκα ετών το 1922 από τη Σμύρνη και ανδρώθηκε στη Σύρο. Πρέπει εδώ να επισημάνω ότι 90 χρόνια μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, δεν έχει στηθεί πουθενά στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία του κράτους, ούτε ένα μνημείο για να θυμίζει στις νεότερες γενιές το μεγαλείο του αγώνα των Μικρασιατών Ελλήνων, ούτε ένα μουσείο για να στεγάσει τα λογής ενθυμήματα που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες, ούτε ένα επιστημονικό ίδρυμα που να ασχοληθεί με τη συλλογή, τη μελέτη και την αξιοποίηση του σχετικού ιστορικού υλικού. Να ευχαριστήσουμε, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Σύρου Ερμούπολης για την παραχώρηση του χώρου καθώς και το συμβούλιο της Δημοτικής Κοινότητας Ερμούπολης όπου με τις ομόφωνες αποφάσεις τους στάθηκαν αρωγοί της προσπάθειάς μας. Ευχαριστούμε τον μηχανικό του Δήμου Σωτήρη Μπούσια για τη βοήθειά του και από καρδιάς ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Αντιδήμαρχο Πέτρο Μώττο που με κάθε τρόπο στάθηκε κοντά μας και μας βοήθησε. Ανέφερα προηγουμένως ότι ο ένας από τους δύο μεγάλους στόχους του Συλλόγου επιτεύχθηκε σήμερα. Ο δεύτερος μεγάλος στόχος μας είναι η στέγαση της Μικρασιατικής μνήμης. Ένας χώρος δηλαδή όπου θα συγκεντρώσει μνήμες της Μικρασίας μέσα από αντικείμενα, έντυπο υλικό, μαρτυρίες και οτιδήποτε θα κρατήσει άσβεστη τη μνήμη της πατρίδας και των ανθρώπων της. Έχουν γίνει ενέργειες από πλευράς του Συλλόγου μας και έχει ενδιαφερθεί σοβαρά ο χωρικός αντιπεριφεριάρχης κ. Γεώργιος Πουσαίος για την υλοποίηση αυτού του σκοπού. Όμως, ως συνήθως, τα γρανάζια της ελληνικής γραφειοκρατίας και στενομυαλιάς παρεμποδίζουν την άμεση υλοποίηση αυτού του ιερού σκοπού. Είναι καιρός η Σύρος να μη μένει στις δόξες του παρελθόντος. Ίσως ήρθε η ώρα οι εκπρόσωποι του τόπου μας να μιμηθούν άλλους εκπροσώπους τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης και να διαθέσουν ένα χώρο για τη στέγαση της Μικρασιατικής Μνήμης. Τους παρακαλούμε και τους προκαλούμε. Ήρθε η ώρα να γίνουν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου και μαζί μας παρευρίσκονται και μας παρακολουθούν όλοι αυτοί οι Μικρασιάτες που εγκαταστάθηκαν στο νησί μας και σίγουρα ρίχνουμε βάλσαμο στις ψυχές τους. Σε λίγο θα το παραδώσουμε σε σας, στη δική σας γειτονιά και εσείς πλέον θα είσαστε αυτοί που θα γίνετε οι θεματοφύλακές του. Η κυρία Μαργαρώ Σαμανίου και ο κύριος Παντελής Τεκέλογλου, οι μοναδικοί εν ζωή που γεννήθηκαν στη Μικρά Ασία θα πραγματοποιήσουν τα αποκαλυπτήρια, παραδίδοντας στη δεύτερη, τρίτη και τέταρτη γενιά τη μνήμη. Σας παρακαλώ να περάσετε μπροστά για τα αποκαλυπτήρια. --------------------------------------------------------------------- Στη συνέχεια, πιστοί στην υπόσχεση που δώσαμε πέρσι ότι το έθιμο του «αφανού» θα γίνει θεσμός και κάθε χρόνο θα το αναβιώνουμε στην περιοχή του Ξηροκάμπου, θα ανάψουμε τη φωτιά και θα ακολουθήσει μουσική βραδιά με Μικρασιάτικα τραγούδια, χορό και θα προσφερθούν μεζεδάκια για να μας δοθεί η ευκαιρία να συζητήσουμε και να διασκεδάσουμε. Θα ήθελα να ευχαριστήσω: Το σεβασμιώτατο μητροπολίτη κ.κ Δωρόθεο Β', τους εκπροσώπους των στρατιωτικών αρχών και Σωμάτων Ασφαλείας, το Δήμαρχο Ερμούπολης τον χωρικό αντιπεριφερειάρχη Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου κ. Γεώργιο Πουσαίο, τους περιφερειακούς και Δημοτικούς συμβούλους, τους εκπροσώπους συλλόγων και φορέων. Τον κύριο Σαλατσόγλου Κώστα, Κωνσταντινουπολίτη, γεννημένο στην Κωνσταντινούπολη που συμμετείχε στα αποκαλυπτήρια του μνημείου. Να ευχαριστήσω 1. Την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου για την προσφορά των εδεσμάτων. 2. Το Δήμο Σύρου Ερμούπολης για την παραχώρηση του χώρου και των καθισμάτων. 3. Την Πυροσβεστική Υπηρεσία 4. Το Λύκειο Ελληνίδων Σύρου και το δάσκαλο του χορευτικού τμήματος Νίκο Σολάρη 5. Τον Γιάννη Δεσύπρη 6. Τον Μάμπη Κουλούρα 7. Τους Πολιτιστικούς Συλλόγους και θεατρικούς Ομίλους που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας και συμμετείχαν στο δρώμενο: 8. α)Σύλλογο Ποντίων Βοριοελλεδιτών β) Σύλλογο Πελοποννησίων γ) Σύλλογο Ηπειρωτών δ) Σύλλογο Χρούσσων ε) Θεατρικό Πολιτιστικό Όμιλο «ΑΠΟΛΛΩΝ» ζ) Θεατρικό Πολιτιστικό Όμιλο «ΣΟΥΡΗ» η) Το Γρηγόρη Γαλαντή με τη θεατρική του ομάδα και όλους όσους ο καθένας με τον τρόπο του βοήθησε για την επιτυχία της σημερινής μας εκδήλωσης. 9. Ευχαριστώ από καρδιάς τους γείτονες που με μεγάλη προθυμία προσφέρθηκαν να βοηθήσουν και τέλος 10. ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους εσάς για την παρουσία σας.